Choć film „Pianista” zdobył aż siedem nominacji do Oscara, jego reżyser, Roman Polański, nie pojawił się na ceremonii wręczenia nagród w Hollywood w 2003 roku. Zamiast niego statuetkę odebrał przyjaciel, Harrison Ford. Dlaczego?
Dlaczego Roman Polański nie odebrał Oscara?
Powodem absencji Polańskiego było niemożność przekroczenia granicy Stanów Zjednoczonych – reżyser obawiał się aresztowania w związku z głośnymi oskarżeniami o gwałt na nieletniej w 1977 roku. Polański, od niemal 25 lat był poszukiwany przez amerykański wymiar sprawiedliwości za skandal seksualny z 13-letnią dziewczynką. To spowodowało, że artysta nie mógł przybyć na ceremonię z obawy przed zatrzymaniem.
Skandal z Romanem Polański wstrząsnął Hollywood
Polański został oskarżony o gwałt w 1977 roku, jednak wkrótce potem uciekł do Francji, unikając aresztu. Mimo że dorosła już kobieta przyznała się do wprowadzenia reżysera w błąd co do swojego wieku, Polański wciąż jest uznawany przez amerykańskie prawo za uciekiniera. W USA stosunek z osobą poniżej 18. roku życia jest traktowany jako gwałt, niezależnie od okoliczności.
Mimo to Polański nie stracił swojego miejsca w wyścigu po Oscary.

Zastanawiamy się, czy Polański przyjedzie do Hollywood – mówił wówczas ekspert Oscarowy Tom O’Neil.
Choć reżyser nie rozmawiał z mediami, jego status prawny nie miał wpływu na jego nominację do Oscara, a Akademia Filmowa nigdy nie poruszała kwestii prawnych nominowanych. Polański zdobył wcześniej Złotą Palmę na Festiwalu Filmowym w Cannes za „Pianistę”.
Roman Polański usunięty z oscarowej kapituły
Roman Polański, pomimo wcześniejszych nominacji do Oscara i statuetki za reżyserię „Pianisty”, został usunięty z Amerykańskiej Akademii Filmowej w 2018 roku, po zmianie zasad dotyczących członkostwa, w związku z ruchem #MeToo. Powodem była jego przeszłość związana z oskarżeniem o gwałt na nieletniej. Polański zapowiedział pozew, który w 2019 roku przegrał, choć sąd uznał, że Akademia popełniła błąd, nie informując go wcześniej o decyzji. Reżyser stwierdził, że nie zależy mu na członkostwie, a chodziło mu jedynie o poczucie niesprawiedliwości. Polański stał się celem publicznej krytyki, m.in. w Polsce, gdzie protestowano przeciwko jego planowanej wizycie na uczelni filmowej w Łodzi.
Nominacje dla „Pianisty” na Oscarach
Film otrzymał nominacje w kategoriach: najlepszego filmu, reżyserii, najlepszej głównej roli (Adrien Brody), zdjęć (Paweł Edelman), kostiumów (Anna Sheppard), scenariusza adaptowanego (Roman Polański, Ronald Harwood) oraz montażu (Hervé de Luze). Choć nie odebrał nagrody osobiście, „Pianista” stał się jednym z najważniejszych filmów Polańskiego, który pomimo swoich kontrowersji, pozostaje uznawany za jednego z najwybitniejszych reżyserów w historii kina.