Krystyna Janda to niekwestionowana gwiazda polskiego kina, ale i teatru. Doskonale radzi sobie również jako dyrektor Teatr Polonia. Dziś skończyła 71 lat.
Aktorka urodziła się 18 grudnia 1952 roku w Starachowicach. Rozpoczęła swoją edukację aktorską w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, zdobywając dyplom w 1975 roku. Po zakończeniu studiów zadebiutowała w Teatrze Ateneum w Warszawie w roli Anieli w „Ślubach panieńskich” Aleksandra Fredry w reżyserii Jana Świderskiego.
W tym samym roku stanęła po raz pierwszy przed kamerą w głośnym filmie „Człowieku z marmuru” (1976) Andrzeja Wajdy. Wtedy rozpoczęła się długoletnia współpraca Jandy z reżyserem. Zagrała w kontynuacji „Człowieku z żelaza” w 1981 roku.
Potem zagrała jedne z najważniejszych ról w jej karierze, między innymi w „Kochankowie mojej mamy” Radosława Piwowarskiego (1985), „Dekalogu II” (1988) i „Krótkim filmie o zabijaniu” (1987) Krzysztofa Kieślowskiego oraz w „Stanie posiadania” Krzysztofa Zanussiego (1988)
Przesłuchanie nagrodzone
Za jedną z jej najwybitniejszych ról uznano postać Antoniny Dziwisz w filmie Ryszarda Bugajskiego „Przesłuchanie” (1982). Otrzymała za nią Nagrodę Fundacji Kultury Polskiej, za najlepszą pierwszoplanową rolę kobiecą na festiwalach w Gdyni i Belgradzie oraz Nagrodę Jury dla najlepszej aktorki na festiwalu w Cannes. Warto również wspomnieć, że Krystyna Janda wystąpiła w uhonorowanym Oscarem filmie Istvana Szabo „Mefisto” z 1981 roku.
Człowiek teatru
Od 1975 do 1987 roku grała w Teatrze Ateneum w Warszawie. Później przez 18 lat pojawiała się na deskach Teatru Powszechnego, a w 2005 roku założyła prywatny Teatr Polonia w Warszawie, w którym nie tylko gra, ale również reżyseruje. Fundacja Na Rzecz Kultury założonej przez Krystynę Jandę otworzyła także Och-Teatr w dawnym kinie Ochota.
Pani reżyser
Debiutem reżyserskim Krystyny Jandy był film „Pestka” (1995), który był adaptacją książki Anny Kowalskiej. Zagrała w nim główną rolę, a za reżyserię otrzymała nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W styczniu 2003 Janda obchodziła 25-lecie swojej kariery. Z tej okazji w Teatrze Studio przygotowano „Mewę” z jubilatką w roli Ireny Arkadiny.
Tatarak i jej osobista tragedia
W 2009 roku Janda zagrała w kolejnym filmie Andrzeja Wajdy „Tatarak”. Historia powstawania tego dzieła łączy się w poruszający sposób z życiem prywatnym samej aktorki. Przy filmie pracował Edward Kłosiński, który był operatorem filmowym i mężem Krystyny Jandy. Zmarł w 2008 roku, kiedy prace nad filmem jeszcze nie były skończone. Janda zaproponowała Wajdzie, aby jej osobista opowieść o zmarłym mężu stała się częścią filmu.
Przez 54 lata w zawodzie marzyłem o różnych filmach. O tych, które nakręciłem, i takich, których nie udało mi się zrealizować. Tatarak dojrzewał we mnie jednak coraz bardziej z myślą o tym, że jest w nim rola dla Krystyny Jandy. Ona ma coś do powiedzenia na ekranie – powiedział Andrzej Wajda w wywiadzie dla Stopklatki (2010).
W 2012 roku powróciła na scenę w roli Danuty Wałęsy w spektaklu „Danutę W.” w reżyserii Janusza Zaorskiego. Krytycy jednogłośnie okrzyknęli go jednym z najważniejszych spektakli ostatnich lat. Na koncie ma setki wspaniałych występów na deskach swoich teatrów.
Sto twarzy Krystyny Jandy
Aktualnie Krystyna Janda jest prezeską i współzałożycielką Fundacji Krystyny Jandy Na Rzecz Kultury. Zajmuje także stanowisko dyrektor artystycznej Teatru Polonia i Och-Teatru. Grywa najczęściej postacie kobiet silnych i zdecydowanych o bogatych życiowych doświadczeniach. W wyniku ankiety „Polityki” w 1998 roku została wybrana do grona najwybitniejszych aktorów XX wieku, a w 2000 roku odbyła jedną z największych tras teatralnych w historii polskiego teatru „Sto twarzy Krystyny Jandy”, grając 48 spektakli w ciągu dwóch miesięcy. Pojawiła się również w serialu „Warszawianka”.
Trójka dzieci
Krystyna Janda była żoną obecnego dyrektora Teatru Polskiego, Andrzeja Seweryna. Mają córkę Marię Seweryn, która aktualnie pełni funkcję dyrektorki w Och Teatrze. Drugim mężem Jandy był operator filmowy, Edward Kłosiński. W 2008 roku zmarł na raka płuc, ma z nim dwóch synów: Adama i Andrzeja.
Współpraca Martyna Chmielowska
