Trzynastka wcale nie musi być pechowa. Przynajmniej nie dla Jerzego Hoffmana, który po wielu latach bezskutecznych starań właśnie 13 października 1997 roku rozpoczął legendarną już niemal realizację ostatniej, choć właściwie pierwszej części Trylogii Henryka Sienkiewicza „Ogniem i mieczem”.
Na ekranizację Ogniem i mieczem czekał jedenaście lat. Zawsze brakowało pieniędzy. Nie inaczej byłoby i tym razem, ale znaleźli się hojni sponsorzy, którzy postanowili umożliwić reżyserowi dokończenie realizacji „dzieła swojego życia”.
W 1990 roku powstała Fundacja Wspierania Polskiej Sztuki Filmowej. Jej celem było uzbieranie pieniędzy na zrealizowanie filmu. Czasami fundacja zbierała fundusze w dość dziwny sposób, jak choćby zorganizowanie loterii Teletombola czy
ogłoszenie, że właściciele cegiełek, które wspomogą produkcję filmu będą go w przyszłości mogli obejrzeć za darmo.
Koszt filmu to 28 milionów złotych
Film kosztował około 28 milionów złotych. Na siedemdziesiąt procent tej kwoty reżyser zaciągnął kredyt, który poręczał własnym majątkiem. Resztę dołożyli sponsorzy: Komitet kinematografii, Telewizja Polska, Zakłady Piwowarskie Okocim
oraz Ministerstwo Kultury i Sztuki. Poza sponsorami w całym tego słowa znaczeniu wokół filmu pojawili się tak zwani inwestorzy, którzy wspierali produkcję wkładem rzeczowym. Czyli – linie lotnicze fundowały aktorom przeloty, producenci
samochodów udostępniali auta przewożące sprzęt a firmy ubezpieczeniowe pokrywały połowę kosztów ubezpieczenia całej produkcji. Agencja Własności Rolnej wypożyczyła dla potrzeb filmu kilkaset koni, koncern kosmetyczny dostarczył kosmetyki do charakteryzacji i demakijażu, firma komputerowa wyposażyła biuro, a producent kawy zafundował ekspresy i zaopatrzył pracowników planu filmowego w gorącą kawę.
130 kilometrów taśmy filmowej
Na realizację filmu przeznaczono 130 kilometrów taśmy filmowej. Umocnienia Zbaraża, wybudowane na poligonie w Biedrusku miały ponad 100 metrów długości i do 10 metrów wysokości. Stajnie dla 250 koni zatrudniały około 300 osób. Zwierzęta
codziennie wypijały dwie cysterny czystej wody, zjadały kilkaset kilogramów owsa i całe tony siana. Podczas produkcji Ogniem i mieczem” w filmie „zagrało” 6 armat, każda ważąca po 300 kilogramów, skrzydła husarskie zostały wykonane z prawdziwych orlich piór skupowanych na tę okoliczność w ogrodach zoologicznych po 10 złotych za sztukę. Każda z siedemnastowiecznych zbroi rycerskich, robiona „na miarę” kosztowała 15 tysięcy złotych.
Hitowa „Dumka na dwa serce”
„Dumka na dwa serca” w wykonaniu Edyty Górniak i Mieczysława Szcześniaka skomponowana przez Krzesimira Dębskiego z tekstem Jacka Cygana jeszcze przed premierą wdarła się przebojem na większość muzycznych top-list. Wielki sukces odniosła ścieżka dźwiękowa z filmu, która sprzedała się w nakładzie ponad 200 tyś egzemplarzy. Niemal równo z premierą filmu do widza i słuchacza dotarł album „Trylogia” składający się z trzech DVD odpowiadających trzem częściom sienkiewiczowskiej epopei rycerskiej: „Pan Wołodyjowski”, „Potop” i „Ogniem i mieczem”.
W rolach głównych wystąpiła cała plejada gwiazd m.in.: Michał Żebrowski, Izabella Scorupco, Aleksandr Domogarow, Krzysztof Kowalewski, Andrzej Seweryn, Zbigniew Zamachowski, Wiktor Zborowski, Wojciech Malajkat, Ewa Wiśniewska, Daniel Olbrychski.
Wpływy z filmu kształtowały się na poziomie 105 milionów złotych (do 2010 roku).